Depremde Hayat Kurtaran Raylı Temel Sistemi Nedir, Özellikleri Nelerdir? Raylı Sistemi kim icat etti?
Kahramanmaraş depremi sonrası 10 ilde sayısız bina çöktü. Enkaz altında kalan binlerce vatandaşı kurtarma çalışmaları sürüyor. Yıkımın daha büyük olduğu Kahramanmaraş ve Hatay’dan görüntüler kentin yalnız bırakılmadığını gösteriyor. Depremin ardından Japonya’da her yıl meydana gelen sarsıntıların nasıl olup da hasara yol açmadığı merak konusu oldu. Sosyal medyada akıllara ‘raylı temel sistemi’ geldi. Peki raylı temel sistemi nedir? Raylı temel sistemi özellikleri nelerdir? Raylı temel sistemini kim icat etti? Detaylar burada…
Deprem sonrası yıkılan tüm binalar için “deprem değil, öldüren binadır” denildi. Yaşadığı ilde binlerce kişi enkaz altında kaldı. Depreme dayanıksız kalan binaların yıkılmasının ardından gündem yeniden “raylı temel sistemi” araştırmalarıyla doldu.
Raylı temel sistemi ile ilgili detaylara gelin birlikte bakalım.
Raylı Temel Sistemi Nedir?
Binaların raylar üzerine inşa edilmesi gerektiğini söyleyen sistem, deprem anında binaların yer kabuğundan bağımsız olarak raylar üzerinde hareket etmesini sağlıyor.
Raylı Temel Sistemi Nasıl Çalışır?
Japonya’da Depreme Dayanıklı Evler Nasıl Yapılır?
1995 yılında Japonya’da yaşanan felaketin ardından ülkede eski binalar yenilenirken, yeni sisteme göre yeni binalar inşa edildi. Binaların yüksekliklerine göre savunma sistemleri değişmektedir. Üç katlı binalarda, duvarların güçlendirilmesi ve temelin levhalarla korunması kuralı yapılır. Orta yükseklikteki binalarda daha fazla önlem alınmaktadır.
Japonya’da kullanılan depreme dayanıklı raylı temel sistemine sahip evler, binanın toprakla temasını kesen bir taban izolasyonu oluşturuyor. Kurulan sistemde binanın temelinde kauçuktan yapılmış tamponlar kullanılmaktadır. Bu tamponlar, sarsıntı tehlikesi sırasında binaların sallanması ve yana yatması yerine yatay olarak sallanmasını sağlar. Bina iskeleti içerisinde hidrolik teller kullanılarak bina yıkımı pürüzlendirilerek temeldeki sarsıntının bina geneline yayılması sağlanır.
Raylı Temel Sisteminde Binalar Nasıl Yıkılmaz?
Temel atılırken kullanılan izolasyon ve yapı içindeki sistem, konutları depreme karşı dayanıklı kılmaktadır. Bu sistem sayesinde binalar sarsıntı anında kırılmak yerine esnemektedir. Japonya’da mühendisler duvarların içindeki boşluklara metal plakalar yerleştirerek tüm binanın aynı anda hareket etmesini sağlıyor. Bu esneklik binanın çökmesini veya kırılmasını önlemek için yapılmıştır. Ülkedeki çok büyük binalar ve gökdelenler bile bu sistemle ayakta kalıyor. Kullanılan sistem sağ, sol veya ön gerginlik şeklinde 3 metreye kadar mesafe ve esneme hissi sunmaktadır. Binanın temelinde amortisör kullanımı, esneme hissi dikkate alındığında titreşimi nötralize ederken, temelde kullanılan tampon sıvılar sarsıntı sırasında şiddeti azaltır.
Raylı Temel Sistemini kim icat etti?
Kesin olmamakla birlikte bu sistemin ilk olarak Japonya’da kullanıldığı biliniyor. Arka arkaya büyük depremlerin yaşandığı Japonya, 1995 felaketinden sonra bu sistem üzerinde çalışmalara başlamış ve binalarını güçlendirmiştir.
